Taktyka szachowa – związanie, czyli bicz na rozkojarzonych!

Taktyka szachowa to prawdopodobnie jedna z najciekawszych i najbardziej estetycznych rozrywek intelektualnych jakie wymyślił człowiek. To także podstawowa broń w grze w szachy. To również bicz na mało uważnych i leniwych szachistów amatorów. Bo ile razy przegrałeś lub wygrałeś po wykonaniu taktyki szachowej znanej powszechnie jako związanie (lub alternatywnie szpilą)? Zapraszam Was do krótkiego wprowadzenia na temat związania w szachach – co to jest, jak jest stosowane w praktyce oraz jak się przed nim bronić.

Zanim zaczniesz dalej czytać pamiętaj o dwóch ważnych kwestiach:

1. tekst powstał na bazie moich bolesnych, ale i pomyślnych doświadczeń związanych ze związaniem, czyli jedną z najbardziej podstawowych taktyk szachowych. Jeśli jesteś początkujących szachistą amatorem (także w szachach online) i nie znasz związania/szpli to wiedz, że twoja kariera nie zmierza we właściwym kierunku 😉 Zatem do dzieła, nadrabiaj zaległości – zdobywaj wiedzę teoretyczną i zaraz przekuwaj ją w praktykę!
2. fundamentem merytorycznym tego wpisu jest książka Martina Weteschnika Tajemnice taktyki szachowej. Opis tej książki ukaże się już wkrótce w dziale książki szachowe bloga Szachy po godzinach, więc stay tuned! bo pozycja wywarła przemożny wpływ na wielu szachistów amatorów w Polsce i na świecie.
3. sama teoria nie poprawi jakości twojej gry  potrzebujesz treningu szachowego. Zachęcam Cię do rozwiązywania zadań i puzzli szachowych – każdy duży portal do gry w szachy internetowe ma taką opcję. Możesz grać z poziomu przeglądarki lub przez aplikację w smartfonie. Inną opcją są lekcje z bardziej doświadczonym kolegą szachistą lub trenerem szachowym z doświadczeniem. Sam zdecyduj jaka opcja jest dla Ciebie najbardziej efektywna.

Zatem przechodzimy do rzeczy!

Szanowni Państwo, przed Wami związanie aka szpila – aka bicz na szachowe gapy!

Co to jest związanie szachowe i na czym polega?

Jak wspomniałem wcześniej to jedna z najpopularniejszych taktyk szachowych. Wykorzystywana często, namiętnie i dewastująca morale oraz stan wrogiej armii. Związanie szachowe jest efektowne (jak każda taktyka szachowa) oraz efektywne. Ponieważ bardzo często ofiarą ataku bywają ciężkie figury, np. hetman, taki manewr wpływa też na wolę walki twoje oponenta.

Związanie wymaga trzech komponentów:

• figura wiążąca (atakująca) – napastnik, który uziemia jedną z figur przeciwnika i ogranicza jej pole manewru
• figura związana – szpila powoduje ograniczenie mobilności figury związanej co wynika z faktu, że bierka pod ostrzałem osłania cenniejszy materiał, np. króla lub hetmana i jej ucieczka spowoduje jeszcze większe straty (lub jest wbrew przepisom gry w szachy jeśli chroniony jest monarcha). Pamiętaj, związany materiał musi mieć mniejszą wartość niż ten osłaniany – tylko wtedy takie zagranie ma sens praktyczny.
• figura osłaniana – ostatnie ogniwo w łańcuchu – główny cela ataku, im cenniejsza jest to bierka tym większa moc destrukcyjna związania szachowego. W praktyce 64 pól najlepiej sprawdza się szpila na królu lub hetmanie.

Ważne zasady dotyczące taktycznego związania w szachach

• w przypadku króla – związana figura może atakować tylko te pola po których jest związana, wszystkie inne są dla nie niedostępne (wyjątkiem jest skoczek, który w ogóle nie może się poruszyć)
• związaną figurę warto, a nawet trzeba zaatakować drugi raz z boku – wtedy szansa na jej obronę dramatycznie maleje
• unikaj stawiania figur pomiędzy własnym królem a hetmanem przeciwnika – taka sytuacja zawsze stwarza groźbę związania
• stosowanie szpili wymaga wprawy w odpowiednio szybkim rozpoznawaniu 3 składników niezbędnych do powstania tej taktyki. Czasem do powstania motywu brakuje jednego z elementów, który trzeba stworzyć na szachownicy.

Potencjalne cele związania:

1. wygranie materiału
2. ograniczenie lub wyłączenie figury z działań obronnych
3. wymiana materiału – jeśli jest to korzystne z perspektywy oceny sytuacji na szachownicy (strategicznie lub taktycznie)

Wszystkie cele związania oraz inne zagadnienia dotyczące tej taktyki są szczegółowo omówione na przykładach w książce Martina Weteschnika. Zachęcam Was do zainwestowania 30 zł i do zakupu tej pozycji. Nawet jeśli lektura nie będzie super łatwa to i tak poprawi zrozumienie tego ważnego tematu.

Szpila w szachach – przykład praktyczny

Przykład z jednej z moich ostatnich partii turniejowych na lichess.org. Szanowny oponent się zagapił i mój goniec ruszył na łowy. W kolejnym ruchu białe popełniły kolejny błąd, bo ruszyły królem na h3, co powodowało dodatkowe straty materiału (wtedy czarny hetman bierze białego gońca z szachem, król musi odejść i następnie ginie biały hetman).

Oczywiście w ferworze walki i pod wpływem emocji nie znalazłem tej dodatkowej taktyki, czego nie mogę teraz odżałować 😉 To także kolejna przestroga, żeby w najbardziej komfortowej sytuacji zachować skupienie i na chłodno przeanalizować inne możliwe rozwiązania. Być może gdzieś tam czai się jeszcze lepsza opcja.

Zapis partii znajdziecie po kliknięciu w grafikę

Zachęcam Was do zgłębiania tematu taktyki szachowej, ale także świadomej i uważnej gry. Takie combo na pewno ochroni Was przed żenującymi wpadkami i poprawi siłę bojową na szachownicy.