Debiuty szachowe – 5 zasad, które musisz poznać

Początek partii szachowej jest trochę jak start rakiety – musisz zacząć z dużą mocą i zrazem precyzyjnie. Margines błędu jest raczej skromny. Drobne odchylenie może spowodować fatalne w skutkach konsekwencje – słabą pozycję, która będzie Ci ciążyć do końca rozgrywki.

Początkujący szachiści-amatorzy (tacy którzy nie mają możliwości pracy z trenerem) rzadko przykładają należytą uwagę do debiutów. Co więcej, jeszcze rzadziej rozumieją założenia oraz idee danego debiutu. Czy mnie to dziwi? W zasadzie nie, bo początek przygody szachowej to głównie nauka i zbieranie doświadczeń. Nawet jeśli chciałeś zagrać, np. partię hiszpańską, to przeciwnik może zdecydować się na obronę Philidora. Niespodzianka! Co zrobić z tym fantem? Jeśli przeciwnik jest bardziej doświadczony to pomył na dobrą odpowiedź przychodzi najczęściej… w trakcie analizy przegranej partii 😉

Teksty, które pomogą Ci poprawić jakość gry w szachy:

Lista 17 wskazówek jak poprawić własny poziom taktyczny

Gra pozycyjna – 4 zasady Steinitza

Dla początkujących – prosty sposób na szachowe zwycięstwa

Wybór najlepszego posunięcia – zasady, które poprawią jakość twojej gry

Zasady debiutów szachowych – podejście uniwersalne

Jeśli natrafisz na debiut, który Cię zaskoczy nie wpadaj w panikę. Teoretycy i praktycy królewskiej gry opatentowali fundamenty gry początkowej. Poniżej przedstawiam Ci 5 złotych zasad, których warto się trzymać. Oczywiści ich dochowanie nie jest gwarantem sukcesu, ale na pewno pomoże Ci nie skomplikować sobie życia ponad potrzebę.

Zajmij centrum – centrum to środkowe cztery pola szachownicy. Ich okupacja daje Ci dobrą wyjściową pozycję do planowania kolejnych posunięć. Jeśli masz centrum to w znaczący sposób ograniczasz możliwości ataku przeciwnika. Pamiętaj jednak, że druga strona prawdopodobnie ma podobny zamiar – choć są debiuty, które celowo oddają środek pola bitwy, w zamian za inne przewagi
Wyprowadź lekkie figury – mobilizacja skoczków i gońców. Pamiętaj, że te drugie łatwo możesz zablokować własnymi pionami. Skoczki natomiast świetnie nadają się do zabezpieczenia pionów w centrum.
Zadbaj o bezpieczeństwo króla – w praktyce najczęściej oznacza to roszadę, choć nie zawsze. Warto poczekać z jej wykonaniem i upewnieniem się, że przeciwnik nie będzie w stanie wykonać zmasowanego ataku na miejsce schronienia Twojego króla. Bądź czujny i pamiętaj, że roszady nie możesz wykonać gdy król jest szachowany lub bierka atakując przecina pola na których ma zostać wykonany ten manewr.
Wyprowadź pozostałe figury, w tym wieże i hetmana (ciężkie figury) – czas na broń dużego kalibru, czyli ostatni etap koncentracji sił. Wieże powinny być połączone, wtedy ich współpraca jest najbardziej efektywna. Poza tym mogą się wzajemnie chronić. Po zakończeniu tego etapu możesz przejść do ostatniego – bardzo przyjemnego punktu – natarcia.
Rozpocznij atak – to bitwę możesz stoczyć na dwa sposoby: strategiczno-manewrowym lub taktyczno-kombinacyjnym. Pierwszy z nich wymaga właściwej oceny sytuacji na każdym etapie partii, tworzenia adekwatnych planów i ich egzekucji. Partia jest typowym starciem koncepcji bez taktycznych fajerwerków. Drugi natomiast możliwość jest przysłowiowym okładaniem się pałką po głowie , czyli ostrą wymianą uderzeń sytuacyjnych. Wymaga sporej wyobraźni, ale zasadniczo działasz bardziej doraźni niż długofalowo. Poznaj 17 praktycznych wskazówek, które poprawią jakość twojej taktyki szachowej.

Szachy to potyczka kreatywnych umysłów

Brzmi prosto i przejrzyście? To dobrze, ale nie zawsze tak jest. Czasem Twój oponent postanowi od samego początku wrzucić 6-ty bieg i nie bawić się w uprzejmości. I wierz mi, wtedy sytuacja może wymagać działań doraźnych, które niewiele mają wspólnego z uniwersalnymi zasadami debiutu szachowego. Inna sprawa czy warto od samego początku iść na wymianę ciosów? Jeśli masz dobry zmysł kombinacyjny i czujesz, że masz dobry dzień – dlaczego nie 😉

Na koniec jeszcze jedno spostrzeżenie – szachy to gra, w której określone zasady i reguły mają za zadanie przybliżyć Cię do zwycięstwa (lub remisu jeśli grasz z dużo silniejszym zawodnikiem). Zalatuje nudą i schematem? Na szczęście szachy – zupełnie jak życie lub zwroty akcji w Grze o Tron – potrafią mocno zaskakiwać. I dlatego je kochamy 🙂

–> Przeczytaj jak poziom mojej gry dramatycznie spadł i co postanowiłem z tym zrobić.

Post Scriptum

Świetnym przykładem złamania zasad debiutowych jest Wayward Queen Attack. Czy skutecznie? To już inna sprawa.

Post Scriptum 2

O zasadach gry w debiucie bardzo ciekawie opowiada – w trakcie zajęć dla dzieci w Saint Louis Chess Club – arcymistrz Varuzhan Akobian. Jeśli jesteś początkującym szachistą to warto zobaczyć ten film – m.in. na jego podstawie powstał powyższy tekst.